In het Nationaal Frequentieplan (NFP) zijn bepaalde frequenties bestemd voor radioomroep.
Voor het uitzenden van omroepprogramma’s is een vergunning voor het gebruik van een
bepaalde frequentie vereist. Overtreders plegen “illegale omroep”: zij zenden doelbewust
uit op frequenties in de omroepband zonder dat daarvoor een vergunning is afgegeven.
Deze omschrijving omvat elk illegaal gebruik van omroepfrequenties.
Bij vergunninghouders voor publieke of commerciële omroep, die bepalingen van hun
vergunning overtreden, is ander beleid van toepassing. Dergelijke overtredingen worden in alle gevallen bestuursrechtelijk afgedaan.
Illegale omroep vindt zowel plaats vanaf percelen die in eigendom zijn van of gehuurd
worden door degenen die illegaal uitzenden, als – veelal in groepsverband – vanaf
andermans of openbare grond. Een bekende werkwijze van overtreders is het uitzenden
met antennes geplaatst op bestaande opstelpunten van bijvoorbeeld mobiele operators
of omroepen, hoogspanningsmasten en bomen. Daarbij worden ook mobiele en/of tijdelijke
antenne-installaties gebruikt, waarbij de uitzendlocatie regelmatig wordt gewijzigd
om de pakkans te verkleinen. Het komt ook voor dat er kranen worden gehuurd, waarin
de antennes worden opgehangen. Deze laatste uitzendingen zijn doorgaans onbemand en
worden op afstand aangestuurd.
Degene die anderen verwijtbaar gelegenheid geeft om uit te zenden vanaf zijn grond,
kan als medepleger of medeplichtige worden vervolgd. Dit geldt ook voor degene die
een studio heeft ingericht vanwaar de illegale uitzending wordt gemaakt voor uitzending
door een antennemast op een ander grondgebied. Hetzelfde geldt voor degene die de
kraan of mast ter beschikking stelt indien hij wist dat de kraan of mast als antenne-installatie
voor illegaal uitzenden zou worden gebruikt.
Wanneer in groepsverband een illegale uitzending wordt gepleegd, is het van belang
dat niet alleen proces-verbaal wordt opgemaakt tegen degene “achter de knoppen” maar
ook tegen andere betrokkenen. Zo veel mogelijk wordt beschreven wie hebben bijgedragen
aan de illegale uitzending of deze mede mogelijk hebben gemaakt in de zin van het
beschikbaar stellen van materiaal, geld, generatoren, zenders, antennemasten, kraan
en dergelijke.
Bij illegale omroep wordt in beginsel bestuursrechtelijk gehandhaafd. Het bestuursrechtelijke
sanctiebeleid bestaat uit direct beboeten en opleggen van een last onder dwangsom.
Afhankelijk van de aard en de ernst van de overtreding bedraagt de maximale boete
€ 15.000.
illegale omroep kan strafrechtelijk worden vervolgd wanneer:
-
– sprake is van een Prio 1-storing; of
-
– de bestuursrechtelijke aanpak niet effectief is gebleken; of
-
– er sprake is van ernstige verstoring van de openbare orde, maar het geen Prio 1-storing
betreft.
Frequenties in de FM-omroepband zijn dermate schaars, zorgvuldig gepland en met de
omringende landen gecoördineerd, en deze band is zo “vol”, dat elke illegale uitzending
in deze band storing op de geplande frequenties veroorzaakt. Wanneer strafrechtelijk
wordt opgetreden tegen het illegaal uitzenden op omroepfrequenties wordt in ieder
geval het radioapparaat en de toebehoren in beslag genomen.
De richteisen voor illegaal gebruik van omroepfrequenties zijn opgenomen in de Richtlijn voor strafvordering Telecommunicatiewet, basisdelict 1.